De beste tips en adviezen bij diarree

Helaas kan je door een voedselvergiftiging of een virus diarree oplopen. Dit is natuurlijk erg vervelend omdat bij waterdunne ontlasting moeilijk in te schatten is hoe lang je zonder het toilet kan volhouden. In dit artikel worden de beste tips gegeven wat te doen bij acute diarree en advies over het verminderen en stoppen van diarree.

Wraak van Montezuma

Diarree wordt ook wel eens de wraak van Montezuma genoemd (oorspronkelijke naam van Montezuma is Motecuhzoma). Motecuhzoma was de leider van de Azteken ten tijde dat de Azteken in conflict raakten met Spanje. Spanjaarden die na de kolonisatie van Mexico zich in Mexico gingen vestigen hadden te maken met aanpassingsproblemen door het andere klimaat en kregen te maken met voedselbacteriën waar hun immuumsysteem (nog) geen raad mee wist. Het gevolg hiervan was dat veel gevestigde Spanjaarden flinke last van diarree kregen, maar de Azteken zagen dat als een straf die opgelegd werd door de geest van de inmiddels overleden Montezuma (hij overleed tijdens de oorlog tussen de Azteken en de Spanjaarden). Vandaar de naam “wraak van Montezuma” voor diarree.

Oorzaken van diarree

Vaak wordt diarree veroorzaakt door een voedselvergiftiging zoals een salmonella-vergiftiging (vaak veroorzaak door kip of rauwe eieren), maar ook buikgriep, infecties of virussen zoals het norovirus (wat vaak voorkomt bij schaaldieren en schelpdieren). Ook bepaalde medicijnen hebben als bijwerkingen buikkrampen of diarree en voor sommige mensen geldt dat diarree door een voedselallergie kan worden veroorzaakt. Maag- en darminfecties worden vaak veroorzaakt door bacteriën zoals de Campylobacter jejeuni bacterie (komt vaak voor in vlees, vis en kip) en de salmonellabacterie. In geval van een salmonellabesmetting heb je naast diarree ook vaak (hevig) braken en soms ook koorts als klachten. Behalve infecties en voedselintolerantie hebben mensen die aan de ziekte van Crohn of het Prikkelbaar darmsyndroom (PDS) regelmatig last van diarree. Ook nervositeit en stress kunnen oorzaken zijn van diarree.

Eerste hulp bij diarree

Het belangrijkste bij diarree is dat je goed blijft drinken! Ondanks dat je lichaam weinig binnen kan houden (zeker bij een voedselvergiftiging) en je lust om te eten en drinken flink is afgenomen blijft goed drinken enorm belangrijk om uitdroging te voorkomen. In je darmen worden vocht en mineralen namelijk opgenomen en zodra je diarree hebt wordt met name vocht uit je lichaam gewerkt, vandaar de kans op uitdroging. Door veel te drinken kan je het vochtgehalte en mineraalgehalte van je lichaam op peil houden. Hou er rekening mee dat baby’s en kleine kinderen bij diarree ten alle tijden naar de huisarts moeten!

Houd ook rekening met een goede hygiëne: was na het toiletbezoek altijd je handen met water en zeep en maak het toilet bij hevige diarree ook goed schoon om ervoor te zorgen dat bacteriën niet in het toilet blijven hangen.

Symptomen van uitdroging (ook wel uitdrogingsverschijnselen) zijn: donkere urine, weinig of nauwelijks naar het toilet te hoeven gaan, diepliggende ogen, slap gevoel en/of duizeligheid, hoofdpijn, droge mond, spierkrampen, lage bloeddruk en soms ook hartritmestoornissen (hartkloppingen). Bij uitdrogingsverschijnselen hoef je niet al deze symptomen te hebben: slecht een paar symptomen kunnen al voorkomen bij uitdroging. Bij uitdroging is het sterk aan te raden om naar de huisarts of huisartsenpost te gaan! Vochtverlies en uitdroging is met name gevaarlijk voor kinderen, ouderen en zwangere vrouwen.

Mocht je ook veel moeten overgeven, dan kan er sprake zijn van een flinke voedselvergiftiging. Ook bij braken is het enorm belangrijk om goed te blijven drinken.

Tips en adviezen om klachten bij acute diarree te verminderen

Bij acute diarree is het raadzaam om de volgende maatregelen te nemen:

drink bij voorkeur koolzuurvrij mineraalwater omdat deze meer mineralen en zouten bevat dan kraanwater.
Ook zwarte thee met wat druivensuiker en een snufje zout werkt goed tegen uitdroging.
Droog beschuit werkt erg goed bij diarree: beschuit zorgt ervoor dat het vocht in de darmen wat meer gaan binden waardoor acute diarree minder ernstig wordt.
1 groot glas cola (of een blikje) kan bepaalde bacteriën in maag of darmen doden. Drink niet meer dan 1 groot glas of een blikje per dag omdat je anders weer teveel suiker binnen krijgt en dat prikkelt de darmen weer.
In het geval van flink vochtverlies kan je bij de apotheek glucose-zoutenpreparaten krijgen die het zoutverlies op kunnen vangen en hiermee helpen om vocht beter vast te houden in het lichaam. Vermoed je uitdrogingsverschijnselen, ga dan naar de huisarts toe (of in het geval van in het weekend: de huisartsenpost).
Je kan zelf makkelijk een zoutenpreparaat maken door een halve liter koolzuurvrij mineraalwater te mengen met 7 theelepels druivensuiker, 1 theelepel keukenzout en een halve liter sinaasappelsap, kruidenthee of vruchtenthee. Kruidenthee of vruchtenthee geniet de voorkeur omdat deze meer kalium bevatten en bovendien wat milder voor maag en darmen zijn dan sinaasappelsap. Deze zoutpreparaat drink je gedurende de dag door, naast minstens 1 liter normaal vocht omdat je tenminste 2 liter per dag moet drinken bij diarree.
Thee van braambesblaadjes of eikenschors werkt ook erg goed bij diarree omdat de looistoffen die in eikenschors en braambesblaadjes ervoor zorgen dat de vaten samentrekken waardoor de diarree zal gaan verminderen. Ook zorgen ze ervoor dat de darmen minder geprikkeld worden en hebben ze een antibacteriële werking.
Bittere chocolade werkt erg goed bij diarree omdat door het hoge percentage cacao en de daarin aanwezige flavonoïden de diarree flink remmen. Pure chocolade volstaat dus niet: je moet dan echt de chocolade pakken met een hoog percentage cacao om optimaal effect bij diarree te hebben.

Veel mensen grijpen bij diarree meteen naar Norit of andere kooltabletten. Norit (of een ander merk kooltabletten) werkt goed bij diarree, maar heeft 1 groot nadeel: niet alleen de ontlasting wordt nu vastgehouden maar ook de schadelijke bacteriën die de diarree veroorzaakt hebben worden vastgehouden. Bij diarree wil het lichaam schadelijke stoffen zo snel mogelijk het lichaam uitwerken. Doordat de bacteriën door Norit of een andere kooltablet worden vastgehouden kan het zijn dat je maag-darmkanaal niet goed herstelt of dat het herstel langer duurt dan normaal. Norit is daarom alleen aan te raden op vakantie of onderweg

Het advies om veel cola te drinken geldt helaas niet meer: 1 groot glas of blikje cola werkt wel goed, maar een grotere hoeveelheid kan juist een averechts effect hebben: suiker vergroot de diarree omdat de darmen meer geprikkeld worden. Bovendien zorgt een grote hoeveelheid koolzuur ervoor dat de maag onrustig wordt en veroorzaakt koolzuur ook winderigheid waardoor je weer meer diarree en buikpijn kan krijgen. Het advies om zoute stengels te eten om het zoutgehalte in je lichaam te vergroten is ook achterhaald: zoute stengels bevatten alleen keukenzout en geen kalium. Juist kalium is nodig om het zoutgehalte in je lichaam weer op een gezond peil te krijgen bij diarree.

Huismiddelen en natuurlijke middelen die helpen bij het herstel van diarree

Bij diarree is het op de eerste dag van belang om bovenstaande adviezen op te volgen. Vaak is na 1 dag de diarree weer voorbij, maar helaas is dat niet altijd het geval. Vanaf dag 2 kan je onderstaande adviezen opvolgen om sneller fit te worden, de darmflora te herstellen en de diarree te verminderen. De meeste natuurlijke middelen zijn goed verkrijgbaar bij drogist, natuurwinkel of reformzaak en een aantal gewoon bij de supermarkt.

tormentilthee werkt erg goed voor het herstel van de darmflora en de diarree verder te verminderen. Tormentilthee maak je als volgt: neem 20 gram tormentil (ganzerik) en 250ml kokend water. Giet de thee op de ganzerik (in een theezeefje) en laat de thee 10 minuten trekken. Bij apotheek en natuurwinkel zijn ook tincturen en capsules met tormentil verkrijgbaar als diarreeremmer.
Een aardappel-wortelsoep werkt goed om de darmflora te herstellen en het lichaam vocht beter te laten opnemen. Bovendien zorgt de aardappel-wortelsoep ervoor dat het geprikkelde en geïrriteerde slijmvlies van de darmen tot rust komt en bevat de soep veel mineralen en vitaminen. De soep maak je als volgt: neem 2 middelgrote aardappelen, 1 wortel, 250ml water en een snufje zout. Schil de aardappelen en buitenste laag van de wortel, snij deze allen in kleine stukjes en breng het aan de kook in het water. Laat het vervolgens zacht koken op een laag vuurtje zodat alles zacht genoeg wordt. Hierna moet je de aardappelen en wortelen in het water pureren en is de aardappel-wortelsoep klaar.
Dunne havermoutpap met een snufje zout vormt een beschermend laagje op het darmslijmvlies waardoor het slijmvlies minder prikkelbaar wordt. Bovendien bindt havermoutpap de dunne ontlasting in de darmen en remt het hierdoor de diarree.
1 tot 2 theelepels gedroogde bosbessen zorgen ervoor dat vocht in de darmen zich met de bosbessen bindt waardoor de darm minder snel geledigd wordt. Hierdoor neemt de diarree snel af.
Warmte helpt goed om de buik wat tot rust te brengen. Neem een warme kruik , warme speltzak of warme kersenpitkussen en leg deze op de buik. Wat ook goed werkt is het koken van een handvol goudsbloemen in water en deze (na goed uitknijpen) in een linnen doek op de buik leggen. Dit is een truukje van vroeger dat erg goed werkt.
Bij diarree die ontstaan is door stress of zenuwen werkt een massage met rustgevende etherische oliën erg goed. Gebruik bij voorkeur etherische oliën van kamille, sandelhout, jeneverbes of lavendel en meng deze met spijsolie (3 druppels van de etherische olie op 2 theelepels spijsolie). Vervolgens de buik goed inmasseren met deze olie in cirkelvormige bewegingen.
Wanneer je nog moeite hebt met eten werkt het eten van beschuitjes met jam erg goed om toch voldoende energie binnen te krijgen.

Advies voor de herstelperiode na diarree

Na een paar dagen zal de diarree aanzienlijk verminderd zijn. Omdat je maag en darmen een behoorlijke opdonder gehad hebben is het belangrijk om de eerste dagen of week een aangepast voedingspatroon te hanteren zodat je maag-darmkanaal goed kan herstellen. Sowieso is het belangrijk om gezond te eten (met minstens 200 gram groente per dag) en goed te blijven drinken. De volgende voedingsadviezen zijn daarom belangrijk om het herstel na diarree voort te zetten:

Drink voorlopig nog geen alcohol, koffie en grote hoeveelheden frisdrank. Ook het drinken van melk of zuiveldrank is af te raden, of beperk het tot maximaal 1 glas per dag.
Bananen zijn erg weldadig voor darmen. Mocht je nog moeite hebben met eten, dan is fijnprakken van een banaan een goed alternatief. Ook geraspte appel werkt erg goed omdat een geraspte appel het water in de darmen aan zich bindt.
Een groentebouillon of aardappel-wortelsoep (zie hierboven) als tussendoortje helpt om het zoutgehalte weer op voldoende peil te brengen. Bouillon bevat ook een aantal mineralen en is een prima vervanger voor bijvoorbeeld thee of koffie in de koffiepauze.
Hou voorlopig even rekening met vet en eiwitrijk voedsel. Zowel vet als eiwitten zijn voor de darmen behoorlijk zwaar om te verteren. Het is aan te raden om de eerste week na diarree vetarm en niet al te eiwitrijk te eten.

Niet bij iedereen gaat het herstel even snel: een maand lang klachten na een hevige voedselvergiftiging is geen uitzondering. Mochten klachten van diarree of pijn aan darmen aanhouden, dan is het ten zeerste aan te raden om een huisarts te raadplegen.